Datum plaatsing: 29 feb 2016
Een Afrikaanse heldin
Door: Jan van der Krabben: De autobiografie van de Rwandese Mama Lambert (62) grijpt je bij de keel. De beelden van terrorisme en oorlogsgeweld die de laatste jaren in de media over ons worden uitgestort dreigen je haast immuun te maken voor al het gruwelijke waartoe mensen in staat zijn. Onthoofdingen, aangespoelde lijken, uiteen gereten lichamen doen je weg kijken van het scherm. Je wil de ellende niet meer zien. Het is genoeg. Je probeert je er voor af te sluiten. Een begrijpelijke menselijke reactie.
Dit boek echter van Mama Lambert en mede - auteur Hans Dekkers met de titel ‘Voor wie niet in wonderen gelooft’ doet je opnieuw zo intens huiveren van de boosaardigheid die in mensen schuil kan gaan. Daarnaast laat het je met opperste bewondering en uiterste verbazing ontdekken met welke kracht een slachtoffer in staat is het duivelse te bezweren en te overwinnen.
Een Nederlandse vriendin van Mama Lambert, Anne-Marie de Brouwer, voorzitter van de Stichting Mukomeze (een stichting die hulp biedt aan de genocide-slachtoffers in Rwanda) schrijft naar aanleiding van de uitgave van het boek: ‘Haar naam was niet altijd Mama Lambert. Vóór de genocide van 1994 in Rwanda heette zij Beata Mukarubuga. Beata, ‘de gezegende’, was gelukkig getrouwd, had acht prachtige jonge kinderen en een goede baan als onderwijzeres op een basisschool. Dan breekt in april 1994 de genocide in Rwanda uit. In 100 dagen tijd werden ruim een miljoen mensen vermoord en 250.000 - 500.000 meisjes en vrouwen verkracht. In deze periode verloor Beata haar man, vijf van haar acht kinderen, haar ouders, broer en zus en vele andere familieleden. Allen gedood door de Hutu-extremisten die het hadden voorzien op de uitroeiing van de Tutsi’s en gematigde Hutu’s. Beata overleefde de volkerenmoord, maar was niet meer dezelfde vrouw van vóór de genocide: een vrouw met liefhebbende gezins- en familieleden, bezittingen en dromen. Beata was niet meer. Sindsdien gaat zij door het leven als Mama Lambert, de moeder van Lambert. Met haar 1-jarige zoon Lambert op haar rug overleefde ze namelijk de volkerenmoord.’
Als je leest over de beestachtige gruwelijkheden, die deze vrouw gedurende haar vlucht van drie maanden door de jungle heeft gezien en ook zelf heeft ervaren, word je koud van binnen.
In de jaren na de genocide doet Mama Lambert haar best om aan wanhoop en waanzin te ontsnappen. Haat vreet aan haar, maar ze moet verder voor haar drie kinderen en de vier wezen uit haar familie. Vier jaar later, na twee maal een smeekbede om vergiffenis van een Hutu-buurman voor de moord op haar twee dochters, breekt bij haar het besef door dat ze moet veranderen. Het kost haar nog zes jaar om zich te bevrijden van de haat die haar kwelt en gevoelens van vergeving in zichzelf toe te laten. ‘Vergeven vergt moed’, schrijft zij in haar boek, ‘dat betekent gemeend ingaan op de spijtbetuigingen van de dader. Vergeven schept hoop in je leven.’ Gedurende vele jaren zet zij zich daarna in om het lot van velen die de slachting overleefd hebben draaglijk te maken en hen hoop te geven voor de toekomst.
Anne-Marie Brouwer zegt in haar artikel daarover: ‘Deze vrouw toont de wonderlijke kracht van een mens om, neergeslagen door de gruwelijkste ellende, de veerkracht te vinden weer op te staan en opnieuw aan het leven deel te nemen, in hoop en vertrouwen, om zich weer een toekomst te schenken. Mama Lambert is een inspiratie voor ons allemaal: zij zet zich eindeloos in voor de medemens en de impact daarvan op hun leven is immens en van levensgroot belang.’
Zelden heb ik een boek gelezen dat me zo heeft beroerd. Uit de grond van mijn hart durf ik te zeggen: ‘Mama Lambert is een Afrikaanse heldin’.